Dossier
Welzijn paarden
Huidige schattingen geven aan dat we in Nederland tussen de 300.000 en 500.000 paarden hebben. Het paard is een zogenaamd ‘multi-purpose’ dier, dat, in tegenstelling tot de landbouwhuisdieren in Nederland, niet meer voor het vlees wordt gefokt en gehouden.
Inleiding
Paarden worden op zeer verschillende manieren ingezet: bij de bereden politie, in de landbouw, in het natuurbeheer, in de gezondheidszorg, voor management trainingen, bij zorgboerderijen, bij paardenmelkerijen, in de (top)sport en in de recreatie/ontspanning. Deze laatste groep is veruit de grootste. Bijna 900.000 mensen zijn actief met de sport bezig, ruim 450.000 mensen rijden wel eens paard.
In dit dossier worden de belangrijkste oorzaken van welzijnsproblemen bij paarden besproken. Welzijnsproblemen in de paardenhouderij hangen grotendeels samen met (individuele) huisvesting, voederregime en gebruik. Vermindering van welzijnsproblemen bij paarden is voor een belangrijk deel afhankelijk van kennisverspreiding en bewustwording.
Zie het Welfare Quality dossier voor meer informatie over het meten van welzijn aan de hand van dierkenmerken.
Abrupt en vroeg spenen
Het spenen is voor het veulen altijd stressvol. Tijdens het spenen wordt het contact met de merrie verbroken en moet het veulen volledig overschakelen van moedermelk op een rantsoen van krachtvoer en ruwvoer. Latere en een meer geleidelijke scheiding van de merrie en geleidelijke overgang qua voeding zouden op korte en mogelijk ook lange termijn gedragsproblemen (zoals stalondeugden) kunnen verminderen.
- Veulenmodel geeft merrie rust bij afwezigheid veulen, nieuwsbericht DWW, januari, 2012
- Schade voor welzijn groot bij onjuist scheiden van jonge dieren, nieuwsbericht DWW, maart 2011
- 'Oppas' merries verminderen stress bij het spenen van veulens, nieuwsbericht NHK, oktober 2011
- Scheiden van dieren, rapport Wageningen UR Livestock Research, 2010
- Spenen van een veulen, artikel Hoefslag nr. 38, 2008
- Spenen van Veulens, website Levende Have
Ontoereikende huisvesting
Samengevat is voor een paard van belang:
● Contact met soortgenoten;
● Frisse lucht en ruimte om te bewegen;
● Schuilmogelijkheid tegen de elementen;
● Vluchtmogelijkheden en veiligheid;
- Leerlingen AOC Groningen zetten zich in voor paardenwelzijn, nieuwsbericht DWW, maart 2014
- De optimale inrichting van paardenweides: voeder- en andere behoeften, grasaanbod en weidemanagement, Wageningen UR, 2012
- Paardenhouderijen vergeleken: out of the box, brochure wageningen UR Livestock Research, 2012
- Aangeleerd kribbebijten belangrijk gedrag voor paarden, nieuwsbericht DWW, februari 2012
- Welzijn en huisvesting in de paardenhouderij, scriptie Stoas Hogeschool, 2010
- Stalondeugden, Nederlands Hippisch Kenniscentrum, 2010
- Machteld van Dierendonck, expert op het gebied van sociale relaties paarden
- Kennisdossier huisvesting, NHK
- Huisvesting van Paarden, website Levende Have
Erfelijke gebreken
Bij de meeste stamboeken gericht op (top)sportpaarden, komen gezondheids- problemen en erfelijke afwijkingen voor, mede als gevolg van inteelt. Voorbeelden zijn: waterhoofden en dwerggroei (Friese ras), staart en manen eczeem, aan nageboorte blijven staan (Friese ras) en cornage (vooral bij grotere sportpaarden).
- Erfelijke aandoeningen bij paarden, nieuwsbericht DWW, november 2013
- Fokkerij & Voortplantingstechnieken, zienswijze Raad voor Dierenaangelegenheden, 2010
- Koninklijke Vereniging "Het Friesch Paarden-Stamboek", (KFPS)
- Koninklijk Warmbloed Paardenstamboek Nederland, (KWPN)
- Centrum voor Genetische Bronnen Nederland
- Vereniging Nederlandse Draf- en Rensport, (NDR)
Mismatch en hulpmiddelen
Samengevat kunnen de volgende factoren tot ongerief leiden:
● Mismatch tussen het doeleinde wat de houder/gebruiker voor ogen heeft en de mogelijkheden die het paard heeft;
● Ondeskundig gebruik van hulpmiddelen;
● Onvoldoende kennis van trainingsprincipes en leervermogen paarden;
- Zwepen, sporen en bitten zijn handig!, column DWW, augustus 2013
- Welzijn en Training van Paarden, inspiratie voor de onderwijspraktijk, 2011
- Kennis leervermogen paarden maakt trailerladen makkelijker, nieuwsbericht DWW, december 2011
- Cursus en handboek trailerlaadtraining
- Toetsmodule Match & Mismatch: beoordeling welzijn van het bereden paard
- Kathalijne Visser, expert op het gebied van persoonlijkheid van het paard
Verkeerd rantsoen
Risicofactoren voor gezondheid en welzijn zijn een teveel aan krachtvoer, en het niet continu beschikbaar zijn van ruwvoer.
- Paardenvoeding, dossier Groen Kennisnet
- Het verteringsstelsel, Nederlands Hippisch Kenniscentrum, 2010
- Body Condition Score (BCS), Nederlands Hippisch Kenniscentrum, 2010
- Paard en voer: praktische gids voor gezond voeren en beweiden, auteur Andrea Ellis, uitgeverij Roodbont, 2004
- KNHS videocursus PaardenWelzijn: Voeding
- Kennisdossier voeding, NHK
- Voeding van paarden, Levende Have
Slecht stalklimaat
Een slecht stalklimaat is een serieus probleem voor de gezondheid van paarden, en kan leiden tot prestatievermindering. Bij een slecht stalklimaat spelen luchtvochtig-heid, fijnstofdeeltjes, luchtverversing en de aan- of afwezigheid van schadelijke stoffen als ammoniak een belangrijke rol. Luchtwegproblemen vormen één van de grootste gezondheidsproblemen in de paardenhouderij.
- Het stalklimaat, Nederlands Hippisch Kenniscentrum, 2010
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Laatste wijziging aan dit dossier:
22 september 2015
Bron introfoto: Kathalijne Visser