Welzijn katten

Vanaf ca. 1900 worden rassen gevormd door bewuste fokkerij. In Nederland komen ca. 60 rassen voor. De meerderheid van de katten is van het type Europese korthaar (‘huiskat’) en is niet specifiek als raskat gefokt.

Veel voorkomende rassen zijn de Maine Coon, de Britse Korthaar, Oosterse kortharen (waaronder de Siamees) en de rassen met een aparte vachtstructuur (zoals de Pers en de Noorse Boskat).

Behalve als gezelschapsdier worden katten gehouden ter bestrijding van ratten en muizen. Een zeer beperkt aantal katten wordt gehouden voor entertainment en treedt op in shows, circussen, films of reclamespotjes.

In dit dossier worden de belangrijkste welzijnsproblemen bij katten besproken. Welzijnsproblemen bij katten hangen grotendeels samen met voedingsfouten, erfelijke aandoeningen, onvoldoende socialisatie, gebrek aan beweging, kattenoverschot en verkeerd hanteren.

Zie het Welfare Quality dossier voor meer informatie over het meten van welzijn aan de hand van dierkenmerken.

Katten zijn vleeseters, die van nature de hele dag door kleine hoeveelheden eten. Bij katten kan verkeerde voeding tot blaasproblemen en overgewicht leiden. Droogvoer is soms te rijk aan koolhydraten en niet alle katten kunnen met het droge voer uit de voeten. Blaasstenen kunnen de oorzaak van blaasproblemen zijn. Blaasproblemen komen meer voor bij katten in stedelijke gebieden.

Bij een te hoge voergift, naar ook bij veranderde stofwisseling (castratie), en te weinig beweging (bijvoorbeeld bij binnenkatten) wordt de kat dikker en trager. Ook stress kan oorzaak van overgewicht zijn. Bij te dikke katten worden meer diabetes, circulatie- en respiratiestoornissen gezien en worden de gewrichten te veel belast, met grotere kans op arthrose. Meer dan 30% van de katten in Nederland heeft overgewicht.

• Check de conditie van je kat met de Pet Size-O-Meter
• Problematiek overgewicht honden en katten breidt zich uit, nieuwsbericht DWW, maart 2011
• Overgewicht dieren niet alleen kwestie van teveel eten, nieuwsbericht DWW, november 2010
• Voeding van uw kat, praktische informatie, LICG

Bij de kat zijn er ongeveer 50 erfelijke aandoeningen bekend, zoals aangeboren doofheid, losse knieschijf, overmatige angst en agressie, epilepsie en cardiamyopathie (hartfalen). De kattenfokkerij in Nederland is sterk gedecentraliseerd: elke fokker bepaald zijn eigen fokbeleid. Het Overlegplatform Nederlandse Cat Fancy heeft in 2002 een plan van aanpak voor erfelijke aandoeningen bij katten opgesteld.

• Onderzoek erfelijke gebreken bij honden en katten uitgebreid, nieuwsbericht DWW, maart 2013
• Fokkerij & Voortplantingstechnieken, zienswijze Raad voor Dierenaangelegenheden, 2010
• Plan van aanpak schadelijke erfelijke kenmerken bij raskatten, Stichting OP Nederlandse Cat Fancy, 2002
• Gezondheids- en welzijnsreglement, Nederlandse Kattenfokkers Vereniging (NKFV)
• Genetic welfare problems of companion animals, website UFAW

Katten kunnen angst voor handelingen, voorwerpen en mensen ontwikkelen. Om dit te voorkomen moet de kat ‘gesocialiseerd’ zijn. Dat wil zeggen, dat in ieder geval gedurende de eerste levensweken (vanaf maximaal drie weken) leeftijd de kat in nauw contact met diverse mensen, situaties en andere dieren moet zijn. De kat moet ook leren alleen te zijn. Het proces van socialiseren moet waarschijnlijk tot aan de puberteit worden voortgezet.

• Creatief met kat, column DWW, december 2011
• Is er een ideale leeftijd waarop het kitten zijn moeder verlaat? Presentatie Eline Teygeler, sociaal Psycholoog en Tinley gedragstherapeut voor dieren, 2010
• Scheiden van kittens, column DWW, juni 2010
• Stress bij de kat, praktische informatie, LICG

Katten hebben als jagers een groot territorium nodig, en zijn doorgaans ’s nachts actiever zijn dan overdag. Voor buitenkatten is dit geen probleem, en ze kunnen per dag (nacht) enkele kilometers afleggen. Binnen gehouden katten echter kunnen wel tegen beperkingen aanlopen. In principe kan in huis voldoende ruimte gecreëerd worden, zeker als de kat de beschikking heeft over meerdere ruimten.

• Nachtelijke activiteiten huiskatten in beeld gebracht, nieuwsbericht DWW, augustus 2012
• Kitty Cams (Crittercam) Project
• Een katvriendelijke woning, praktische informatie, LICG

Kattenoverschot

Jaarlijks komen steeds meer katten in het asiel terecht en blijft het aantal zwerfkatten groeien. Dat levert overvolle asielen, overlast en ziekten op. Dit kattenoverschot ontstaat omdat veel katten niet gesteriliseerd of gecastreerd worden. Daarnaast geldt er ook geen chipplicht, waardoor weggelopen of zoekgeraakte dieren maar weinig herenigd worden met hun baasjes.

• Zwerfkatten: welke aanpak werkt?, nieuwsbericht GKN/DWW, december 2013
• Enorm kattenoverschot in Nederland, Uitzending Eenvandaag, 2012
• Chippen hond en kat hoort bij voorbereiding vakantie, nieuwsbericht DWW, juni 2012
• Alle katten België gesteriliseerd tegen 2016?, nieuwsbericht DWW, augustus 2010
• Wat een ellende die kattenbende, Studium Generale Lectoraat Welzijn van Dieren, 2009

Er kunnen gedragsproblemen optreden bij veranderingen in levensgewoonten van de eigenaar/verzorger en veranderingen in leefomstandigheden van de kat. Volwassen katten zijn redelijk goed in staat zich te verweren tegen ongewenst hanteren; bij jonge katten kan te veel en/of onoordeelkundig hanteren (bv door kinderen) risico’s op ongerief met zich meebrengen. Ook het hanteren door een dierenarts vereist kunde en geduld, om negatieve ervaringen met angst tot gevolg te voorkomen.

• Oppakken van huisdieren, Schooltv