Welzijn gezelschapskonijnen

Er zijn ongeveer 50 konijnenrassen. Deze onderscheiden zich onder andere door vachtkleur, vachtlengte, bouw en formaat. Er bestaan bovendien konijnen met rechtopstaande oren maar ook met hangoren.

De meeste rassen worden als huisdier gehouden, en een aantal rassen wordt speciaal gefokt voor hun vlees.

In 2009 werden in Nederland ongeveer 1 miljoen konijnen als huisdier gehouden in 492.000 huishoudens. Na kat en hond staat het konijn daarmee als huisdier op de 3e plaats qua aantal. Ongeveer de helft van de mensen met konijnen huisvest hun konijn individueel en in te krappe hokken. De gemiddelde leeftijd van het gezelschapskonijn in Nederland is 3 jaar, terwijl een konijn circa 10 jaar oud kan worden. De korte levensduur is een indicatie voor mogelijk ongerief bij het konijn gebaseerd op één of meerdere factoren.

In dit dossier worden de belangrijkste oorzaken van welzijnsproblemen bij konijnen die als huisdier worden gehouden besproken. Welzijnsproblemen hangen grotendeels samen met individuele huisvesting, prikkelarme omgeving, krappe hokken, hitte, voedingsfouten en hanteren.

Zie het Welfare Quality dossier voor meer informatie over het meten van welzijn aan de hand van dierkenmerken.

Konijnen zijn sociale dieren die behoefte hebben aan gezelschap, het liefst van soortgenoten. Toch huisvest ongeveer de helft van de mensen konijnen individueel, Dit kan tot frustratie leiden, en tot afwijkend gedrag, zoals stereotiep gedrag. Het is daarom beter om minstens twee konijnen samen in een voldoende groot hok te houden. De samenlevende konijnen kunnen dan het best van jongs af aan samen opgroeien. Vreemde volwassen dieren bij elkaar zetten kan tot overmatige agressie en verwondingen leiden. Positief sociaal gedrag is onderlinge vachtverzorging, samen spelen en rusten.

Een mentaal en fysiek stimulerende omgeving is welzijnsverhogend voor konijnen. De leefomgeving kan op verschillende manieren verrijkt worden:

● verhogingen in het verblijf;

● vanwege de knaagbehoefte: takken, stro, houtblokken, onbehandelde rieten manden, zeegrasmandjes, e.d.;

● tunnels, buizen, en dozen, ook om uit het zicht te ontsnappen;

● soortgenoten;

● graafmogelijkheden: Aarde of zand is optimaal

• Brief of requirements of the rabbit, konijnen op koers, september 2011
• Konijnen knagen graag op stro en geperst hout, V-focus special Dier&Welzijn, oktober 2011
• Ruwvoer en zacht hout voldoen aan knaagbehoefte konijnen, nieuwsbericht DWW, december 2010
• Hooibal als voedselverrijking voor konijn, video YouTube, 2010

Konijnen worden vaak in een hok in de tuin, schuur of garage gehouden, soms in huis. Het hok moet ruim zijn, breedte 1.50 meter en diepte en hoogte 0.60 meter is echt het minimum voor kleine tot middelgrote konijnen. Een konijn moet makkelijk in zijn hok kunnen lopen en huppen, en op zijn achterpoten kunnen staan. Konijnen te klein huisvesten en te weinig bewegingsruimte geven leidt tot botontkalking, zwakke spieren en vergroeide rugwervels.

De tanden van een konijn groeien het hele leven door. Konijnen hebben achter hun bovenste snijtanden nog twee kleine tandjes staan, de stifttanden. De onderste snijtanden slijten hier tegen af door middel van eten en knagen. Hiervoor is voeding met voldoende ruwvoer, zoals hooi, nodig.

• Lange tanden, column DWW, april 2011

Een konijn heeft veel behoefte aan vezels en moet daarom elke dag onbeperkt hooi krijgen. Daarnaast is het voor de gezondheid van konijnen goed om hardvoer (biks) te krijgen, voor de juiste voedingsstoffen in de juiste verhouding. Teveel hiervan maakt echter dik. Dat geldt ook voor fruit en droog brood die veel suikers bevatten.

• Check de conditie van je konijn met de Pet Size-O-Meter
• Muesli slecht voor konijnen, nieuwsbericht DWW, januari 2014
• Voedingsrichtlijnen voor konijnen, Kleindier Magazine, 2012
• Konijnen drinken liever uit een bakje, nieuwsbericht DWW, juni 2011
• Heb je de konijnen wel gevoerd gisteren?, column DWW, oktober 2009
• Buikpijn bij konijnen, LICG

Hele warme omstandigheden of direct zonlicht zijn niet goed voor konijnen omdat ze niet effectief kunnen zweten. De belangrijkste manier om warme kwijt te raken is via de oren (die sterk doorbloed zijn), de lichaamshouding (gestrekt gaan liggen) en door de ademhaling te verhogen. De optimale temperatuur range is 15-20 °C. Het hok moet daarom zijn gelegen in een droge, koele plaats met voldoende ventilatie, beschermd tegen wind en regen. Konijnen zijn goed bestand tegen koude omstandigheden als er goede schuilmogelijkheden zijn en er een goede kwaliteit bedding is. Konijnen kunnen slecht tegen temperatuurschommelingen. Tijdens zonnige dagen is schaduw belangrijk tegen oververhitting.

• Konijnen moeten kunnen schuilen voor de zon en warmte, nieuwsbericht dierenbescherming juli 2012

Konijnen zijn vlucht/prooi dieren en daarmee schrikachtig van aard. Konijnen die positieve ervaringen hebben met de mens zijn minder snel angstig, agressief of apathisch dan soortgenoten die veelal alleen worden gelaten of op een onjuiste, ruwe manier worden gehanteerd. Juist hanteren op jonge leeftijd geeft een verlaging van angst voor mensen op latere leeftijd. Veel mensen tillen hun konijn echter op een onjuiste manier op, wat kan leiden tot angst en zelfs tot bot- of rugbreuk.

• Het optillen van een konijn, LICG
• Oppakken van huisdieren, Schooltv